Wat zijn de uitgangspunten van biodanza?
Biodanza is een sterk transformerend systeem. Het is vanaf de 60er jaren aan de katholieke universiteit van Santiago de Chile ontwikkeld door de psycholoog en medisch antropoloog Rolando Toro Araneda. Met aan de basis een uitgebreide literatuurstudie heeft hij al experimenterend onderzocht hoe hij de biologie, fysiologie en psychologie van de mens positief kon beïnvloeden. Waarom heeft Toro gekozen voor bewegen op muziek? Omdat bewegen op muziek en zingen de twee activiteiten zijn die mensen sinds oertijden doen. Bewegen op muziek zit in ons DNA.
De methode biodanza stelt het leven centraal. Elk levend wezen is hier om zijn potentieel te ontwikkelen en tot bloei te komen. Je potentieel ontwikkelen heeft positieve effecten op je gezondheid, aldus Toro. Daarnaast helpt het ons om voluit te kunnen leven. Want als we op muziek bewegen, maken we verbinding met ons lijf en ons gevoel en kunnen we ons ook verbinden met anderen. De verbinding opzoeken in plaats van alleen te zijn te midden van anderen, stimuleert onze ontwikkeling. Kun je je voorstellen wat het voor je organisatie gaat betekenen als alle medewerkers zich écht verbonden voelen en in hun volle kracht staan?
“Je leert elkaar beter kennen. Door er met elkaar te zijn krijg je oog voor elkaar, dat voel je meteen. Je hebt meteen meer binding.” (deelnemer)
Waarom biodanza voor organisaties?
Specifiek voor organisaties zag Toro de volgende doelstellingen waar je met biodanza aan kon werken:
- Het verhogen van de levenskwaliteit van iedereen binnen de organisatie
- Het ontwikkelen van de creativiteit van managers en werknemers
- Het verbeteren van de arbeidsverhoudingen en veiligheid
- Het zorgdragen voor de lichamelijke en emotionele gezondheid van iedereen binnen de organisatie
- Het verminderen van conflicten
Het hart van biodanza vormen intense belevingen in het nu, zogenaamde vivencia’s. Biodanza stimuleert echte ontmoetingen waarin de maskers die we gewend zijn te dragen stuk voor stuk oplossen en ruimte maken voor wie we in essentie zijn en voor een versie van onszelf waarvan we eerder niet eens durfden te dromen.
“Ik heb er meer zelfvertrouwen door gekregen.” (deelnemer)
Niemand kan beter en gepassioneerder uitleggen waar biodanza over gaat dan Rolando Toro zelf. In deze video legt hij onder meer het grote belang van affectiviteit uit. Pas als we beseffen en voelen dat wij ook de ander zijn en dat we met z’n allen één groot kosmisch geheel vormen, zullen wij er volgens hem toe in staat zijn om een ethisch bewustzijn te ontwikkelen dat de mensheid verder gaat brengen.
Internationaal onderzoek
Biodanza komt voort uit de wetenschap. En er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de werking van biodanza onder meer onder leiding van Marcus Stück, hoogleraar psychologie aan de Universität Leipzig (D). Hij heeft naast zijn eigen onderzoek een platform gecreëerd waar al het onderzoek dat wereldwijd gedaan wordt, voor iedereen toegankelijk is gemaakt. Wil je meer weten over dit onderzoek neem een kijkje op bionet.name.
Mogelijkheden voor verder onderzoek in Nederland
Hoewel bewezen effectief, is biodanza op dit moment nog geen mainstream methode voor organisatieontwikkeling. Om steeds meer aan te kunnen tonen hoe elke organisatie kan profiteren van het toepassen van biodanza zet BiodanzaPro zich in voor verder onderzoek.
Staat jouw organisatie ervoor open om mee te werken aan wetenschappelijk onderzoek? Dan komen wij graag met jou in contact.
Hoe werkt biodanza?
Betekenisvolle beweging
De naam biodanza roept bij veel mensen onterecht nog reacties op als “ja, maar ik kan niet dansen. Dat is dus niets voor mij.” Het is daarom belangrijk te beseffen dat het bij biodanza niet gaat om dansen in de gebruikelijke zin van het woord. Biodanza is in haar essentie bewegen op muziek. De letterlijke betekenis is ‘betekenisvolle beweging van het leven’ (bios= leven; danza = betekenisvolle beweging).
Bij biodanza is er geen choreografie, deelnemers gaan geen pasjes leren. Er is alleen de eigen beweging van iedere deelnemer die van moment tot moment ontstaat door wat de muziek in hem in beweging zet.
“Je wordt je meer bewust van wat je voelt, je leert er meer naar te luisteren.” (deelnemer)
Fysiologische werking
Tijdens biodanza workshops worden stresshormonen afgebroken. Dat is belangrijk omdat chronische stress ervoor zorgt dat ons hormoonstelsel compleet uit balans raakt. Stresshormonen remmen namelijk de productie van hormonen af die er normaal voor zorgen dat we ons vitaal voelen, graag bewegen, pijn kunnen verlichten, vol zelfvertrouwen en blij door het leven kunnen gaan, dat we goed kunnen focussen, dat we ons in relaties veilig kunnen voelen, kunnen genieten van het werk en het leven, en kunnen ontspannen. Biodanza zorgt er dus voor dat ons hormoonstelsel weer in balans komt en dat de productie van onze gelukshormonen weer op peil raakt. Dat effect voel je niet alleen tijdens de workshop maar ook daarna. Hoe meer je danst des te groter het effect is.
“Het is lang geleden dat ik me zo ontspannen heb gevoeld en dat ik zo heb gelachen.” (deelnemer)
Een ander fysiologisch effect van biodanza is integratie. Biodanza zorgt ervoor dat onze linker en rechter hersenhelft en onze oude en nieuwe hersenen met elkaar integreren. Onze cultuur stimuleert vooral onze linker hersenhelft en de neocortex.
De linker hersenhelft gaat onder meer over individualiteit, ratio en taal. De rechter hersenhelft gaat over onder meer creativiteit en verbinding. Door beide hersenhelften beter met elkaar te integreren worden wij een completer mens met veel meer mogelijkheden en zijn we veel beter in staat om waardevolle relaties met anderen aan te gaan en te onderhouden.
De neocortex is het jongste deel van onze hersenen. Hier zetelen onze gedachten, bewustzijn, nadenken, reflectie en wilsgestuurde bewegingen. Daarnaast geeft ons de neocortex de mogelijkheid om onszelf te remmen en te matigen en om onze instincten bij te sturen. Heel belangrijke functies allemaal. Alleen werkt een te sterke nadruk op deze aspecten in ons nadeel. In het oudere deel van onze hersenen, onder meer het limbisch systeem, zetelen namelijk onze instincten en emoties. Dit deel stuurt de werking van onze organen aan en gaat onder meer over levensvreugde, genieten en affectiviteit. Door onze oude en nieuwe hersenen beter met elkaar te integreren krijgen onze oeroude levensimpulsen en levensvreugde weer meer ruimte en raken we zelf weer meer in balans.
Jezelf toestaan om jezelf te zijn
In de biodanza kun je niets fout doen en… je kunt ook niets goed doen. Er is geen ideaal waar we naar streven anders dan dat iedere deelnemer zichzelf steeds meer toestaat om zichzelf te zijn, los van wat voor (gevoelde of bedachte) verwachting van anderen dan ook. Deelnemers hoeven niets te presteren en nergens aan te voldoen. Er ligt geen enkele competitie in besloten. Daardoor ervaren deelnemers een steeds diepere verbinding met zichzelf en voelen zij vaak voor het eerst bewust wat voor henzelf belangrijk is.
“Wat ik fijn vind: je mag gewoon zijn wie je bent. Het is goed.” (deelnemer)
Ontwikkeling
Tegelijkertijd gaat biodanza over ontwikkeling. We hebben allen een beperkt beeld van wie we zijn. Door de oefeningen krijgen deelnemers de gelegenheid om uit hun comfortzone te stappen, om te experimenteren met nieuw gedrag en om daarmee een ruimere versie van zichzelf te worden. Biodanza kan soms als confronterend ervaren worden, echter altijd op een positief versterkende manier. De andere deelnemers werken als een spiegel die het mogelijk maakt om je identiteit opnieuw en ruimer te construeren en in je leven te integreren.
“Ik denk dat het voor iedereen goed zou zijn om dit te ervaren, om uit je comfortzone te stappen en te ervaren dat het niet uitmaakt wat je doet en wat andere mensen van je denken.” (deelnemer)
Niet praten
Tijdens de biodanza praten we niet. Praten activeert namelijk het denken terwijl het doel van biodanza juist is om uit het hoofd naar het lichaam te zakken. Daardoor ontdekken deelnemers nieuwe manieren van ervaren, voelen en communiceren.
Niet praten heeft ook het voordeel dat het verschil wegvalt tussen deelnemers die normaal veel praten en deelnemers die wat stiller zijn. Voor iedereen liggen oefeningen soms buiten de comfortzone. Want biodanza spreekt aspecten in ons aan waar we normaal op het werk weinig mee doen. Iedereen is hierin gelijkwaardig.
“Ik ben normaal meer op de achtergrond, en hier was iedereen gelijk.” (deelnemer)
Ook na de workshop laten we de ervaringen hun werk doen in ons lijf. We praten er niet over, gaan niets analyseren. We mogen erop vertrouwen dat alles wat we ervaren hebben in ons lijf zijn werk gaat doen. Cellen krijgen nieuwe informatie, er worden nieuwe verbindingen in onze hersenen gelegd. De ervaringen worden geïntegreerd in ons systeem. Dit gaat verder dan wat wij met onze denkkracht kunnen bevatten en in woorden kunnen uitdrukken. Natuurlijk staan we altijd klaar om alle vragen na afloop van een workshop te beantwoorden.
Systeem van oefeningen op uitgebreid geteste muziek
Biodanza is een systeem dat overal ter wereld wordt gebruikt. Facilitatoren hebben allen een vierjarige opleiding doorlopen. De muziek is uitvoerig getest. Alleen muziek die universeel inzetbaar is en een positieve ervaring oproept wordt opgenomen in de collectie.
“Ik ging na elke sessie vrolijk naar huis.” (deelnemer)
Een workshop bestaat altijd uit een vitaler en een rustiger gedeelte. Er zijn individuele oefeningen, oefeningen voor twee of meer partners en oefeningen voor de hele groep.
De facilitator bereidt een workshop met veel aandacht voor en begeleidt de deelnemers van oefening naar oefening. Biodanza is een progressieve methode. De ene oefening is een voorbereiding op de volgende. De facilitator leidt elke oefening in en laat de oefening zien. Door onze spiegelneuronen pikken de deelnemers door naar de uitleg te luisteren en naar de demonstratie te kijken de essentie van een oefening op die zij vervolgens in hun eigen beweging zelf kunnen ervaren.
Wie mag biodanza faciliteren?
Er zijn op dit moment vijf scholen in Nederland die studenten opleiden tot biodanza facilitator. De opleiding bestaat uit meerdere fases. In de eerste twee jaar doorlopen de studenten hun eigen proces met een inleiding in de theoretische onderbouwing van het systeem. In het derde jaar volgt onderwijs in de methodologie en didactiek van biodanza. In het vierde jaar geeft de student les onder supervisie van een didactisch leraar. Om biodanza in organisaties te kunnen faciliteren moeten docenten een specialisatietraining biodanza in organisaties volgen.
Julia Arnscheidt, de drijvende kracht achter BiodanzaPro, heeft van 2017-2022 haar opleiding aan de biodanzaschool Midden-Nederland gevolgd en de specialisatietraining bij Rodrigo Toro Sanchez gevolgd. Zij is als tutor verbonden aan de Biodanzaschool Midden-Nederland. Binnenkort begint zij met de vervolgopleiding tot didactisch leraar.